Quả mác noạng (hay quả mề gà) là món quà quen thuộc gắn bó với những năm tháng tuổi thơ của nhiều trẻ em vùng cao. Quả mác noạng có nhiều cách ăn, thông thường sau khi thu hái về hạt được luộc chín rồi bóc vỏ ăn trực tiếp. Tuy là món ăn vặt dân dã nhưng ngày nay quả mác noạng trở thành món ăn độc đáo, sạch, lạ miệng thu hút nhiều người tìm mua để thưởng thức.

Những ngày tháng 7, đầu tháng 8, tại các chợ phiên ở Cao Bằng thường có bán loại quả giống hạt, hình tròn, màu đen, vỏ nhẵn, trong ruột có màu vàng. Người dân hay gọi là quả mác noạng hay còn gọi là quả sảng, trôm quý, hạt mắt phượng, trứng gà rừng, hạt mề gà. Quả mác noạng thường được người dân luộc chín rồi xâu thành từng xâu để đem bán, cầm mang đi cho dễ. 

Cây mác noạng thường mọc trên đồi, nay được nhiều khu đô thị, hộ gia đình lựa chọn trồng làm cây cảnh, che bóng mát trước sân nhà. Cây cao từ 7 - 10 m, lá màu xanh thẫm to hơn bàn tay, hoa màu trắng mọc thành từng chùm dưới tán lá. Quả mác noạng thuôn, mập, đầu nhọn, đối xứng nhau và to hơn ngón chân cái, bên trong mỗi quả có từ 1 - 5 hạt, mỗi hạt nặng 20 - 25g. Quả mác noạng vào mùa có màu vàng nhạt hoặc màu đỏ, ba cánh tạo thành 1 quả, mỗi khi quả chín sẽ nở các cánh nhìn giống bông hoa rất bắt mắt. 

Quả mác noạng có hương vị ngọt bùi đặc trưng. Ngoài lớp vỏ màu đen bên ngoài không ăn được thì lớp vỏ dầy phía bên trong và ruột quả đều ăn được. Lớp vỏ thứ hai hơi nhớt, giòn giòn, khi ăn tạo cảm giác sần sật, ngọt thanh rất đặc biệt. Hạt bên trong bùi béo, có hương thơm đặc trưng, rất bắt vị khi ăn. Khi ăn, thông thường hạt mác noạng sẽ được hái khi quả đã chín, sau đó mang về luộc khoảng 15 - 20 phút. Quả khi chín vỏ mỏng, luộc đúng thời gian sẽ dễ bóc. Hoặc hạt mác noạng cũng được chế biến theo nhiều cách khác nhau như cho vào chảo rang, nấu canh, sên mứt hoặc đem nướng.

Quả mác noạng chứa chất đạm, chất béo, vitamin, tinh bột, chất xơ và các chất dinh dưỡng khác có lợi cho sức khỏe. Trước đây, quả mác noạng chỉ là món ăn vặt tuổi thơ của trẻ em vùng cao bởi không có điều kiện mua những món quà vặt đắt đỏ. Ngày nay, quả mác noạng trở thành đặc sản được nhiều du khách thập phương tìm mua khi đến Cao Bằng vào những ngày tháng 7, tháng 8. Mác noạng được bán ở các phiên chợ huyện hiện có giá từ 30 - 40 nghìn đồng/kg.

Không phải lúc nào cũng có bán, hương vị lạ miệng, vừa chứa nhiều chất dinh dưỡng, những năm gần đây quả mác noạng là đặc sản vùng cao được nhiều người tìm mua làm quà và thưởng thức mỗi độ vào mùa. Nếu có dịp đến Cao Bằng vào đúng mùa quả mác noạng, du khách có thể tìm mua và thưởng thức ở các phiên chợ huyện. Vị ngọt bùi cùng hương thơm thoang thoảng đặc trưng của núi rừng chắc chắn sẽ là món quà thân thương, ý nghĩa níu giữ bất cứ ai muốn quay lại mảnh đất Cao Bằng. 

Theo nguồn: https://baocaobang.vn.