Từ xa xưa, người Tày ở Cao Bằng đã có nhiều phong tục, tập quán
tốt đẹp thể hiện tinh thần gắn kết cộng đồng. Trong đó, tục gửi con thể hiện
nét tinh tế của đồng bào trong quan hệ ứng xử cộng đồng, mang những ý nghĩa
nhân văn, giáo dục sâu sắc.
Theo
quan niệm người Tày, khi đứa trẻ được sinh ra thường hay ốm yếu, quấy khóc, khó
nuôi thì gia đình sẽ mang đi gửi con cho gia đình khác nhận nuôi. Sau khi gửi
con, dù được coi là cho người khác làm con nuôi, nhưng thực ra đứa trẻ vẫn ăn
ở, sinh sống tại nhà bố mẹ đẻ. Tục lệ này đã có từ lâu đời, thể hiện tính tương
thân tương ái giữa con người với con người.
Để
gửi con, gia đình đứa trẻ mang theo gạo, tiền đến nhà thầy Tào. Trước là để xem
mệnh con mình hợp “ăn cơm” với họ nhà nào, rồi chọn ngày lành tháng tốt để nhận
bố mẹ nuôi. Sau khi xem xong, gia đình sẽ tới thưa chuyện với người được nhận
làm bố mẹ nuôi. Khi nhận được sự đồng ý, hai gia đình cùng thống nhất tổ chức
lễ nhận con nuôi. Bố mẹ đứa trẻ tin rằng sau khi gửi con thì đứa con sẽ được
khỏe mạnh, tránh được mọi tai ương và dễ nuôi hơn…
Chị
Nông Thị Sỏi, xóm Hợp Nhất, xã Lý Quốc (Hạ Lang) cho biết: Trước đây, lúc mới
sinh, con tôi hay quấy khóc, ốm yếu và khó nuôi nên tôi đã nhờ thầy chọn ngày
lành tháng tốt để con tôi nhận ông Nông Văn Thuận cùng xóm làm bố nuôi. Sau khi
nhận bố nuôi, con tôi không còn quấy khóc nhiều nữa, cũng trở nên ngoan ngoãn,
khỏe mạnh và dễ nuôi hơn.
Người
Tày có thể nhận người trong làng hoặc khác làng làm bố mẹ nuôi. Trong lễ nhận
con nuôi sẽ có sự chứng kiến của anh em, họ hàng thân thiết gia đình hai bên.
Đến ngày đã định, gia đình mang theo đứa trẻ đến nhà bố mẹ nuôi. Lễ vật mang
theo thường là một con gà giò hoặc gà thiến, gà luộc, xôi, rượu, gạo tẻ, gạo
nếp, bánh kẹo, hoa quả... Lễ mang theo phải đầy đủ với ý nghĩa gia đình gửi gắm
con mình cho bố mẹ nuôi, sau này đứa trẻ sẽ trở thành con cái trong nhà, sẽ ăn
cơm dòng họ này, khó khăn, hoạn nạn cùng nhau sẻ chia. Tại nhà người nhận nuôi,
sẽ diễn ra một lễ cúng. Gia đình cha mẹ nuôi cũng sẽ mổ lợn hoặc gà để mừng gia
đình có thêm thành viên mới. Ngoài ra, cha mẹ nuôi sẽ có một món quà cho đứa
con nuôi, thường là một chiếc áo với ý nghĩa sau này đứa trẻ sẽ trở thành con
cái trong nhà, vui buồn có nhau. Đây cũng là một niềm vinh dự cho gia đình khi
có một đứa con nuôi.
Sau
khi đã kết nghĩa là bố con hoặc mẹ con, người bố hoặc mẹ nuôi phải có nghĩa vụ
dạy bảo đứa trẻ như bố mẹ đẻ, trong các ngày lễ quan trọng như gọi vía, lễ cưới
sau này của đứa trẻ đều phải tham gia. Đối với đứa trẻ đi nhận bố mẹ nuôi, vào
ngày tết, đứa trẻ có trách nhiệm đi tái cha mẹ nuôi, các lễ vật mang theo phải
đầy đủ gà, bánh chưng, chân giò, bánh khảo, rượu... Vào các dịp quan trọng của
gia đình nhận nuôi như vào nhà mới, cưới hỏi, ma chay thì người con nuôi cũng
phải tham gia. Mối quan hệ này cũng như trách nhiệm của đứa con với cha mẹ nuôi
sẽ được duy trì đến cuối đời.
Trải
qua bao thời gian, đến nay “tục gửi con” của người Tày vẫn được lưu truyền và
giữ vẹn nguyên ý nghĩa. Đây là một phong tục tốt đẹp, là sợi dây gắn kết nghĩa
tình giữa con người với con người cần được bảo tồn và phát triển.
Theo nguồn: https://baocaobang.vn/